Kulturotwórcze funkcje telewizji

Kulturotwórcze funkcje telewizji

Wielu z widzów traktuje telewizje jako wygodną rozrywkę, która jest bajecznie prosta w obsłudze. Wystarczy wygodnie usadowić się przed ekranem, śmiało włączyć telewizor i wybrać dogodny program, który nie dość, że zapewni nam rozrywkę, to do tego jeszcze może czegoś nas nauczy. Niestety, gdy mówimy o edukacyjnej wartości programów, to mało który z odbiorców świadomie wybiera kanał o tej czy zbliżonej tematyce.
Właściwie trudno jest trafić na programy o tematyce kulturalnej. Nie mając wykupionego abonamentu na telewizje cyfrową czy też kablową, musimy trochę się wysilić, by odnaleźć program o tej tematyce. Niestety, nie każdego obywatela stać na abonament telewizji komercyjnych i siłą rzeczy musi szukać poszczególnych bloków programowych w Polskiej Telewizji lub w telewizji Polsat, który nadawany jest za pomocą nadajników naziemnych.
Jeśli chodzi o stacje Polsat, która nie jest własnością państwa, nie musi produkować ani zakupywać programów promujących wartości kulturalne. Nie leży to w jej interesie. Chyba, że programy kulturalne przyniosą zysk stacji. Ważnym elementem jest tu wysoka oglądalność danego programu. By kusić odbiorców producenci telewizyjni prześcigają się w coraz to atrakcyjniejszej oprawie graficznej programu, jak i oryginalnością treści emitowanych za ich pośrednictwem. Im bardziej interesujący temat danego programu, tym większą cieszy się on oglądalnością. Dlatego też, by przykuć uwagę widza, sięga się po tematy kontrowersyjne - tematy tabu. To właśnie telewizje komercyjne, częściej niż media publiczne, pokazują świat kulturalnie zakazany - odmienny od przyjętych norm i idei panujących w danej społeczności. Oczywiście nie można od razu oddać hołdu komercjalnym stacją, a szczególnie Polsatowi, gdyż obok wartościowych programów, dostarcza "papkę medialną", pod postacią telenowel, marnych talk-show'ów czy też kolejnej edycji "Baru" czy innego reality-show'u.
Z kolei telewizja publiczna powinna świecić przykładem i być przysłowiowym światełkiem w tunelu "rozpusty medialnej", tym bardziej, że ma ustawowy obowiązek upowszechniania i wspierania kultury. W końcu zadaniem telewizji jest m.in.:
1) udostępnianie dóbr kultury i sztuki,
2) dostarczanie informacji,
3) ułatwianie korzystania z oświaty i dorobku nauki,
4) upowszechnianie edukacji obywatelskiej,
5) dostarczanie rozrywki .

Świat telewizji zasadniczo wpływa na cały system funkcjonowania kultury. Owe oddziaływanie możemy zaobserwować w różnych aspektach, m.in. ekonomicznym, psychologicznym, funkcjonalnym oraz estetycznym .
Telewizja kształtuje postawy ludzi i wpływa na ich sposób postrzegania rzeczywistości. Szklany ekran obecnie stał się autorytetem dla wielu ludzi i jego rola w współtworzeniu kultury jest niezwykle ważna.
[page]
Kulturotwórcza misja szklanego ekrany odnosi się do następujących funkcji:

- funkcja upowszechniania różnorodnych treści (wiąże się ona z dostarczaniem i udostępnianiem niezbędnych wiadomości oraz informacji z różnych dziedzin życia. Widz za pośrednictwem telewizji może lepiej poznać otaczający go świat, jak i zapoznać się z najświeższymi informacjami z życia społecznego, gospodarczego, ekonomicznego, kulturalnego itp. W ten sposób może również wzbogacić swoja wiedzę, jak i uzupełnić braki edukacyjne),
- funkcja ludyczna (odnosi się do programów rozrywkowych; ich kulturotwórcza rola związana jest z treściami, które oferują nam ich twórcy),
- funkcja stymulująca (polega na pobudzaniu telewidza do aktywniejszego odbioru treści emitowanych za pośrednictwem telewizji, jak i zachęcania do pełniejszego uczestnictwa w kulturze),
- funkcja wzorcotwórcza,
- funkcja interpersonalna (odnosi się do zrozumienia problemów drugiego człowieka. Do poznania jego motywów postępowania i zachowania. Dzięki programom telewizyjnym możemy uczyć się o kulturze odmiennych narodów, co prowadzi do lepszego ich zrozumienia) .
Należy przy tym zaznaczyć, że spośród wszystkich wyżej wymienionych funkcji tylko funkcja stymulująca oraz wzorcotwórcza służą w sposób bezpośredni tworzeniu kultury, a pozostałe trzy mają charakter pomocniczy . Wszystkie te funkcje wzajemnie się uzupełniają i w tym samym stopniu są uzależnione od treści programu, za pośrednictwem którego są emitowane.
Telewizja, której jednym z celów jest kulturotwórcza działalność, powinna przywiązywać większą uwagę na tę sferę działań, której celem jest rozwijanie zainteresowań widzów tematyką kultury. W końcu proces kulturyzacji ma sprzyjać wychowaniu odbiorców szeroko pojętej kultury i rozbudzić w nich zamiłowanie do pielęgnacji tej dziedziny ich życia. W końcu przygotowanie do umiejętności korzystania z dorobku kulturalnego oraz promocja wartości kulturalnych ma fundamentalne znaczenie dla całego rozwoju danej społeczności.
Nie da się zatem nie zauważyć, że telewizja jest instytucją, w ramach której upowszechnia się proces kulturyzacji. Misja szklanego ekranu jest niebagatelna, ale też nie do końca wykorzystana. Kulturotwórcza działalność telewizji coraz bardziej zanika, co widać gdy zerkniemy w ofertę programową. Trudno jest bowiem znaleźć w gąszczu programów rozrywkowych, program o tematyce kulturalnej. A "białe kruki", które gościmy sporadycznie w czasie antenowym pozostawiają wiele do życzenia lub też zostają usunięte, bo nie cieszą się dużą oglądalnością.

Literatura