Twórczość artystyczna jest nieodłącznie związana z dziejami człowieka. W czasach prehistorycznych ludzie za pomocą rysunku i rzeźby wyrażali swoje uczucia oraz "zapisywali" istotne zdarzenia. Archeologowie zajmujący się badaniem rozwojowym, od dawna zbierają dzieła sztuki dowodzące, że człowiek od niepamiętnych czasów próbował w ten sposób wyrazić swoje myśli i emocje. Rysunek jest jedną z najwcześniejszych form komunikacji, który zaistniał przed rozwinięciem języka fortecznego.
Twórczość artystyczna była i jest stałym elementem badań licznych specjalistów z różnych dyscyplin naukowych. Na temat doświadczania sztuki napisano wiele książek, w których starano się zrozumieć istotę przeżycia estetycznego i procesów związanych z tworzeniem dzieł artystycznych. Dzięki tym pracom uświadomiono złożoność umysłu twórcy, jak i możliwości psychoterapeutyczne płynące z zastosowania terapii przez sztukę w leczeniu równych chorób. Do początku naszego wieku badacze interesowali się gównie spontanicznymi wytworami ekspresji literackiej i plastycznej pacjentów psychotycznych. Po sukcesach ruchu psychoanalitycznego doświadczeni terapeuci byli w stanie lepiej interpretować symbolikę dzieł artystycznych wykonanych przez osoby zaburzone emocjonalnie. Sam Freud przedstawił hipotezę, iż symbole zawarte w pracach artystycznych to nic innego, jak utracone wspomnienia i osobiste doświadczenia, które są tylko częściowo ukształtowane. Symbole te to również nieświadome procesy zachodzące w umyśle, które stały się podstawą dla psychoterapeutów, wykorzystujących terapię przez sztukę w leczeniu i poznawaniu psychiki ludzkiej.
Pierwsze zajęcia z rysunku wprowadził J. H. Pestalozzi (1746-1827) w szkole ludowej w Szwajcarii, który widział w nim możliwość środka kształcenia i usprawniania poznawanych funkcji umysłu. Natomiast terapia sztuką, jako odrębna dyscyplina, ma swój początek w psychoanalizie i stanowiła dodatek pozwalający wzmocnić komunikację werbalną i wykorzystać interpretację symbolicznych treści wywodzących się z wytworów tworzonych przez pacjentów. Sztuka jako technika terapeutyczna została po raz pierwszy wykorzystana przez Margaret Naumburg (1966) - zastosowała włączenie spontanicznego rysowania do procesu psychoanalizy pacjentów. Duży wpływ na rozwój terapii poprzez sztukę miała też Hanna Yaxa Kwiatkowska (1978), która dołączyła ją do diagnozowania i terapii rodzin. Kwiatkowska odkryła, że sesja artystyczna z udziałem wszystkich członków rodziny działa terapeutycznie i wzmacniająco na ogólne relacje rodzinne. Rysunki dostarczały wielu diagnostycznych informacji dotyczących funkcjonowania rodzin.
W obecnych czasach terapia przez twórczość zyskuje większe grono osób czerpiących z jej możliwości inspirację do pracy z osobami obarczonymi niepełnosprawnością intelektualną. Coraz częściej terapeutów, pedagogów, psychologów używa jej jako jeden z elementów procesu rehabilitacji osób z niepełnosprawnością intelektualną. Metody wykorzystujące twórczość, jako skuteczny proces terapii, stosowane są coraz częściej w wielu instytucjach w naszym kraju. Korzystają z niej chociażby w warsztatach terapii zajęciowej, domach spokojnej starości, domach społecznych, domach kultury, świetlicach terapeutycznych czy środowiskowych, jak i w terapiach prowadzonych w zaciszu domów.
Literatura:
1.G.D. Oster, P. Gould, Rysunek w psychoterapii, Gdańsk 2007
2. S. Popek, Kształtowanie i wychowanie przez plastykę w systemie wszechstronnego rozwoju człowieka, [w:] Metodyka zajęć plastycznych w klasach początkowych pod red. S. Popka, Warszawa 1987